Người cao tuổi không có lương hưu không nên làm hợp đồng cho tặng toàn bộ tài sản cho con khi còn sống, mà nên lập di chúc để lại tài sản cho con sau khi mình qua đời (minh hoạ của Chat GPT)
Luật sư Trần Hồng Phong
Dưới góc độ pháp luật dân sự Việt Nam, cho tặng và lập di chúc để lại tài sản là hai hình thức chuyển quyền sở hữu khác nhau cả về thời điểm phát sinh quyền, tính chất pháp lý và hệ quả thực tiễn. Trong bài viết này, chúng tôi phân tích, đánh giá và đưa ra lời khuyên cho từng tình huống phổ biến trong cuộc sống, đặc biệt lưu đến đến quý độc giả là người cao tuổi.
- Người cao tuổi nên cho tặng hay làm di chúc để chia tài sản cho con?
- Không nên cho tặng hết tài sản cho con khi chưa có nguồn tài chính vững chắc cho tuổi già
I. Phân biệt giữa cho tặng và di chúc
II. Tình huống thực tế: Cha mẹ có căn nhà muốn để lại cho con
Giả định: Vợ chồng ông A, bà B (khoảng 75 tuổi) hiện đang sở hữu một căn nhà duy nhất tại TP.HCM. Họ có 3 người con: Cả, Hai và Út. Vợ chồng già muốn để lại căn nhà cho người con út, vì người này chăm sóc cha mẹ suốt nhiều năm.
1. Phương án cho tặng trước khi qua đời
Tiêu chí | Cho tặng | Di chúc để lại tài sản |
Bản chất | Là một giao dịch dân sự hiện hành | Là sự định đoạt tài sản sau khi chết |
Thời điểm có hiệu lực | Ngay khi hợp đồng cho tặng được công chứng, đăng ký và bàn giao tài sản | Chỉ có hiệu lực sau khi người lập di chúc chết |
Thủ tục pháp lý | Cần lập hợp đồng tặng cho có công chứng (nếu là bất động sản), sang tên trước bạ | Lập văn bản di chúc, có thể công chứng hoặc chứng thực, nhưng không bắt buộc |
Thời điểm chuyển quyền sở hữu | Trước khi người cho tặng qua đời | Sau khi người lập di chúc qua đời |
Tính chắc chắn | Quyền sở hữu được chuyển ngay và không thể thu hồi (trừ trường hợp tặng có điều kiện) | Có thể bị thay đổi, hủy bỏ, bị tranh chấp nếu không hợp lệ |
Người nhận tài sản | Chỉ người được tặng | Có thể nhiều người, chia theo phần |
Khả năng bị chia thừa kế | Không bị chia nếu đã hoàn tất tặng cho | Có thể bị yêu cầu chia lại nếu di chúc không hợp pháp hoặc ảnh hưởng người thừa kế bắt buộc |
II. Tình huống thực tế: Cha mẹ có căn nhà muốn để lại cho con
Giả định: Vợ chồng ông A, bà B (khoảng 75 tuổi) hiện đang sở hữu một căn nhà duy nhất tại TP.HCM. Họ có 3 người con: Cả, Hai và Út. Vợ chồng già muốn để lại căn nhà cho người con út, vì người này chăm sóc cha mẹ suốt nhiều năm.
1. Phương án cho tặng trước khi qua đời
Ưu điểm:
- Ngay khi công chứng hợp đồng tặng cho và làm thủ tục sang tên, người con út sẽ trở thành chủ sở hữu hợp pháp.
- Không còn bị xem là di sản, không bị chia thừa kế.
- Tránh được tranh chấp về sau giữa các con.
Nhược điểm:
- Khi đã sang tên, nếu người con út thay lòng đổi dạ, đòi đuổi cha mẹ, thì cha mẹ không thể lấy lại nhà.
- Có thể bị các con khác phản đối hoặc kiện yêu cầu hủy hợp đồng nếu có dấu hiệu bất thường (bị lừa dối, ép buộc).
- Phải đóng thuế trước bạ và lệ phí liên quan.
Lưu ý: Nếu cha mẹ vẫn muốn ở đến cuối đời thì nên lập hợp đồng tặng cho có điều kiện, ví dụ: “tặng cho với điều kiện được tiếp tục sử dụng nhà để ở cho đến khi qua đời.”
2. Phương án lập di chúc
2. Phương án lập di chúc
Ưu điểm:
- Cha mẹ vẫn giữ toàn quyền sở hữu nhà trong suốt quãng đời còn lại.
- Có thể thay đổi hoặc hủy di chúc bất kỳ lúc nào.
- Người con út chỉ nhận nhà sau khi cha mẹ qua đời.
Nhược điểm:
- Nếu lập di chúc để lại toàn bộ nhà cho con út, mà không để phần cho các con khác, thì những người thuộc diện thừa kế bắt buộc (ví dụ: con chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự…) có thể yêu cầu chia lại di sản.
- Di chúc có thể bị tranh chấp, kiện tụng, bị tuyên vô hiệu nếu vi phạm quy định pháp luật.
- Nếu con khó khăn về kinh tế, vẫn có thể cho tặng trước một phần tài sản để hỗ trợ con.
Lưu ý: Nên lập di chúc có công chứng, để đảm bảo tính pháp lý cao nhất và khó bị vô hiệu.
III. Lời khuyên của luật sư Trần Hồng Phong:
III. Lời khuyên của luật sư Trần Hồng Phong:
Nếu cha mẹ muốn trao tài sản trước để an tâm, thì nên chọn phương án tặng cho có điều kiện, kèm điều khoản đảm bảo quyền cư trú, chăm sóc… Có thể yêu cầu công chứng viên hướng dẫn chi tiết.
Nếu cha mẹ còn băn khoăn hoặc lo sợ bị phản bội, thì nên lập di chúc công chứng và thông báo cho người được thừa kế biết để chuẩn bị về sau.
Trong cả hai trường hợp, nên tham khảo ý kiến luật sư để hạn chế rủi ro pháp lý và tránh tranh chấp giữa các con.
IV. Kết luận
Việc lựa chọn cho tặng hay lập di chúc đều có ưu – nhược điểm riêng. Cha mẹ cần cân nhắc kỹ mục tiêu của mình: an tâm khi còn sống hay ổn thỏa sau khi qua đời, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp. Luôn nên có sự hỗ trợ của luật sư hoặc công chứng viên để đảm bảo các văn bản pháp lý được lập đúng quy định.
....
Người cao tuổi nên cho tặng hay làm di chúc để chia tài sản cho con?
I. Tổng quan hai hình thức
II. Người cao tuổi nên chọn hình thức nào?
1. Nên ưu tiên lập di chúc
IV. Kết luận
Việc lựa chọn cho tặng hay lập di chúc đều có ưu – nhược điểm riêng. Cha mẹ cần cân nhắc kỹ mục tiêu của mình: an tâm khi còn sống hay ổn thỏa sau khi qua đời, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp. Luôn nên có sự hỗ trợ của luật sư hoặc công chứng viên để đảm bảo các văn bản pháp lý được lập đúng quy định.
....
Người cao tuổi nên cho tặng hay làm di chúc để chia tài sản cho con?
I. Tổng quan hai hình thức
Hình thức | Cho tặng tài sản khi còn sống | Lập di chúc để lại tài sản sau khi qua đời |
Hiệu lực | Ngay khi ký hợp đồng và hoàn tất thủ tục | Chỉ có hiệu lực sau khi người lập di chúc qua đời |
Tính kiểm soát | Mất quyền sở hữu ngay (trừ khi có điều kiện) | Vẫn giữ toàn quyền sở hữu đến cuối đời |
Khả năng bị thay đổi | Khó thu hồi nếu đã sang tên | Có thể sửa đổi, huỷ bỏ bất cứ lúc nào |
Rủi ro | Có thể bị con cái quay lưng, không chăm sóc | Có nguy cơ bị tranh chấp nếu di chúc thiếu chặt chẽ |
Tâm lý | Thoả mãn mong muốn nhìn thấy con hưởng tài sản | An tâm giữ tài sản đến lúc cuối đời |
II. Người cao tuổi nên chọn hình thức nào?
1. Nên ưu tiên lập di chúc
Lý do chính:
- Giữ quyền kiểm soát đến cuối đời.
- Nhiều trường hợp cha mẹ tặng tài sản xong thì con thay đổi thái độ, thậm chí đòi đuổi cha mẹ ra khỏi nhà.
- Lập di chúc giúp tránh tình trạng bị lệ thuộc, bị tổn thương khi tuổi già.
- Giữ được sự công bằng và minh bạch.
- Di chúc có thể chia rõ phần cho từng người con, tránh mâu thuẫn, tranh chấp sau này. Có thể nêu rõ lý do vì sao chia nhiều ít, kèm mong muốn cụ thể.
- Có thể thay đổi nếu người con cư xử chưa đúng.
- Di chúc có thể sửa đổi bất kỳ lúc nào, giúp cha mẹ vẫn giữ được quyền quyết định cuối cùng.
- Không bị lệ phí sang tên, thuế trước bạ trước mắt.
- Việc tặng cho tài sản (như nhà đất) phải đóng lệ phí và thực hiện thủ tục chuyển nhượng ngay. Trong khi đó, lập di chúc thì không cần.
2. Khi nào nên tặng cho trước?
Người cao tuổi chỉ nên tặng cho trước khi:
2. Khi nào nên tặng cho trước?
Người cao tuổi chỉ nên tặng cho trước khi:
- Con cái thật sự hiếu thảo, chăm sóc chu đáo lâu dài.
- Có lập hợp đồng tặng cho có điều kiện, ví dụ: được tiếp tục ở, con phải có nghĩa vụ chăm sóc đến lúc qua đời.
- Muốn con cái dễ dàng sử dụng tài sản để đầu tư, thế chấp vay vốn hợp pháp khi còn sống. Nếu con đang khó khăn về kinh tế.
- Đã xác định rõ tài sản đó chỉ dành cho một người con, không sợ bị các con khác tranh chấp.
III. Lời khuyên của luật sư Trần Hồng Phong
III. Lời khuyên của luật sư Trần Hồng Phong
Không nên vội vàng tặng cho toàn bộ tài sản, trừ khi có điều kiện ràng buộc chặt chẽ.
Luôn lập di chúc dù có tặng cho tài sản hay không – để định đoạt phần còn lại và ngăn ngừa tranh chấp.
Khi lập di chúc, nên công chứng hoặc có nhân chứng rõ ràng để đảm bảo hiệu lực pháp lý.
Nếu tặng cho, hãy lập hợp đồng có điều kiện, thể hiện rõ nghĩa vụ của người nhận.
IV. Kết luận
Người cao tuổi nên ưu tiên lập di chúc để giữ quyền quyết định, bảo vệ quyền lợi của mình và hạn chế tranh chấp sau này.
Tặng cho tài sản khi còn sống là việc nên làm có chọn lọc và thận trọng, chỉ khi đã thật sự tin tưởng và có biện pháp ràng buộc.
.....
Không nên cho tặng hết tài sản cho con khi chưa có nguồn tài chính vững chắc cho tuổi già
I. Tình huống phổ biến và rủi ro tiềm ẩn
Ở Việt Nam, đặc biệt tại các vùng nông thôn hoặc trong các gia đình truyền thống, nhiều bậc cha mẹ cao tuổi có tâm lý muốn sớm chuyển giao tài sản cho con cái – thường là nhà, đất hoặc phần lớn tài sản tích lũy. Điều này xuất phát từ tình cảm, mong muốn an cư cho con, hoặc “lỡ có mệnh hệ gì thì khỏi lằng nhằng”. Tuy nhiên, việc cho tặng toàn bộ tài sản khi bản thân chưa có nguồn tài chính ổn định cho tuổi già có thể dẫn đến hệ quả nghiêm trọng cả về vật chất lẫn tinh thần.
II. Phân tích rủi ro nếu cho tặng hết tài sản khi chưa có tài chính độc lập
1. Mất quyền kiểm soát và phụ thuộc hoàn toàn vào con cái
IV. Kết luận
Người cao tuổi nên ưu tiên lập di chúc để giữ quyền quyết định, bảo vệ quyền lợi của mình và hạn chế tranh chấp sau này.
Tặng cho tài sản khi còn sống là việc nên làm có chọn lọc và thận trọng, chỉ khi đã thật sự tin tưởng và có biện pháp ràng buộc.
.....
Không nên cho tặng hết tài sản cho con khi chưa có nguồn tài chính vững chắc cho tuổi già
I. Tình huống phổ biến và rủi ro tiềm ẩn
Ở Việt Nam, đặc biệt tại các vùng nông thôn hoặc trong các gia đình truyền thống, nhiều bậc cha mẹ cao tuổi có tâm lý muốn sớm chuyển giao tài sản cho con cái – thường là nhà, đất hoặc phần lớn tài sản tích lũy. Điều này xuất phát từ tình cảm, mong muốn an cư cho con, hoặc “lỡ có mệnh hệ gì thì khỏi lằng nhằng”. Tuy nhiên, việc cho tặng toàn bộ tài sản khi bản thân chưa có nguồn tài chính ổn định cho tuổi già có thể dẫn đến hệ quả nghiêm trọng cả về vật chất lẫn tinh thần.
II. Phân tích rủi ro nếu cho tặng hết tài sản khi chưa có tài chính độc lập
1. Mất quyền kiểm soát và phụ thuộc hoàn toàn vào con cái
Khi đã sang tên sổ đỏ, hoặc chuyển toàn bộ tài sản cho con, cha mẹ không còn quyền định đoạt, thậm chí không có nơi ở hợp pháp, nếu con cái đổi ý hoặc bị tác động xấu.
Rất nhiều vụ việc đã xảy ra, cha mẹ bị đuổi ra khỏi nhà, bị ghẻ lạnh, hoặc phải tị nạn ở nhà người quen, chùa, viện dưỡng lão do con cái “trở mặt”.
2. Không còn nguồn tài chính cho chi tiêu, chữa bệnh, sinh hoạt
2. Không còn nguồn tài chính cho chi tiêu, chữa bệnh, sinh hoạt
Tuổi già thường kèm theo chi phí y tế lớn, trong khi lương hưu (nếu có) lại rất thấp, hoặc không có lương hưu.
Nếu không có tài sản hoặc tiền tiết kiệm, người cao tuổi phụ thuộc hoàn toàn vào sự “tự nguyện” của con cái. Khi con không muốn lo, hoặc gia đình con khó khăn, thì cha mẹ không có phương tiện để tự chăm lo cho mình.
3. Không thể thay đổi quyết định khi con cái thay đổi thái độ
3. Không thể thay đổi quyết định khi con cái thay đổi thái độ
Khác với di chúc (có thể sửa đổi), hợp đồng tặng cho không thể hủy ngang, trừ khi chứng minh bị lừa dối, ép buộc (rất khó).
Nhiều trường hợp, con cái cưới vợ/chồng, hoặc làm ăn thất bại, thì tài sản bị đem bán, thế chấp, khiến cha mẹ không còn gì để dựa vào.
III. Quan điểm của luật sư: “Tặng cho có điều kiện” hoặc giữ lại phần để đảm bảo cuộc sống
1. Không nên tặng toàn bộ tài sản
III. Quan điểm của luật sư: “Tặng cho có điều kiện” hoặc giữ lại phần để đảm bảo cuộc sống
1. Không nên tặng toàn bộ tài sản
Luôn giữ lại một phần tài sản (nhà, sổ tiết kiệm…) để bảo vệ bản thân.
Nên lập hợp đồng tặng cho có điều kiện: ví dụ, người con phải nuôi dưỡng, phụng dưỡng cha mẹ đến khi qua đời, hoặc cha mẹ được quyền tiếp tục cư trú, sử dụng tài sản suốt đời.
2. Nên lập di chúc thay vì tặng cho
2. Nên lập di chúc thay vì tặng cho
Di chúc giúp cha mẹ giữ quyền sở hữu đến khi mất, tránh bị thiệt thòi hoặc phụ thuộc.
Có thể ràng buộc người con về đạo đức, nghĩa vụ, đồng thời giữ lại quyền thay đổi nếu con cái không đúng mực.
3. Cân nhắc chia đều và công bằng
3. Cân nhắc chia đều và công bằng
Tránh mâu thuẫn giữa các con, người nhận nhiều – người nhận ít.
Trường hợp một con lo phụng dưỡng, có thể ghi nhận bằng phần “di chúc ưu tiên”, nhưng vẫn giữ nguyên tắc minh bạch, hợp lý.
IV. Kết luận và lời khuyên
Việc tặng tài sản cho con cái là quyền tự do của cha mẹ, nhưng phải cân nhắc kỹ về hậu quả lâu dài.
Nếu chưa có nguồn tài chính ổn định, chỗ ở riêng, hoặc lương hưu đủ sống, thì tuyệt đối không nên tặng hết toàn bộ tài sản.
👉 Thay vào đó, người cao tuổi nên:
IV. Kết luận và lời khuyên
Việc tặng tài sản cho con cái là quyền tự do của cha mẹ, nhưng phải cân nhắc kỹ về hậu quả lâu dài.
Nếu chưa có nguồn tài chính ổn định, chỗ ở riêng, hoặc lương hưu đủ sống, thì tuyệt đối không nên tặng hết toàn bộ tài sản.
👉 Thay vào đó, người cao tuổi nên:
- Giữ lại quyền sở hữu đến khi qua đời (thông qua lập di chúc).
- Lập hợp đồng tặng cho có điều kiện nếu thật sự cần thiết.
- Tham vấn luật sư hoặc công chứng viên trước khi ra quyết định lớn.
......
Bài liên quan:
......
Bài liên quan:
- Khai sinh không có tên cha: những trường hợp nào?
- Truy nhận cha cho con: thủ tục pháp lý
- Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng & Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
- Quy định về Quyền tác giả
- Người lớn tuổi muốn lập di chúc chia tài sản cho các con: những điều cần biết
- Thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc
- Thủ tục hòa giải/đối thoại trước khi Tòa án thụ lý đơn kiện vụ án dân sự
- Vụ án ly hôn & ba nội dung phải giải quyết khi ly hôn