Chủ Nhật, 18 tháng 5, 2025

Vụ án "bạo lực cảnh sát": Derek Chauvin và cái chết của George Floyd


Nghiêm cấm dùng bức cung, nhục hình trong hoạt động điều tra - được quy định trong luật tố tụng hình sự Mỹ, Việt Nam ... (minh hoạ của Chat GPT)

Luật sư Trần Hồng Phong

Việc cảnh sát truy bắt, trấn áp nghi can là biện pháp ngăn chặn cần thiết. Tuy nhiên đòi hỏi phải chuyên nghiệp, không tàn ác. Vụ cảnh sát Derek Chauvin bị tuyên án và cái chết của George Floyd là một vụ án tiêu biểu tại Mỹ về vấn đề này.
* Hai điều tra viên bị phạt tù vì dùng nhục hình 

I. Tóm tắt vụ án

Vào ngày 25/5/2020, tại thành phố Minneapolis, bang Minnesota (Hoa Kỳ), người đàn ông da màu George Floyd bị cảnh sát bắt giữ vì nghi sử dụng tiền giả. Trong quá trình khống chế, sĩ quan cảnh sát Derek Chauvin đã đè gối lên cổ Floyd trong 9 phút 29 giây, bất chấp việc Floyd nhiều lần nói “I can’t breathe” (Tôi không thở được). Floyd bất tỉnh và sau đó tử vong.

Video ghi lại vụ việc lan truyền toàn cầu, dẫn đến biểu tình quy mô lớn tại Mỹ và nhiều quốc gia, kêu gọi chống phân biệt chủng tộc và bạo lực cảnh sát.

II. Diễn biến tố tụng

Bị cáo: Derek Chauvin – cựu sĩ quan cảnh sát Minneapolis

Tòa xét xử: Tòa án Quận Hạt Hennepin, bang Minnesota

Các tội danh bị truy tố:

- Murder in the Second Degree – Giết người cấp độ hai (tội nặng nhất)

- Murder in the Third Degree – Giết người cấp độ ba

- Manslaughter in the Second Degree – Ngộ sát cấp độ hai

🔹 Ngày 20/4/2021, bồi thẩm đoàn tuyên Derek Chauvin phạm cả ba tội danh.

🔹 Ngày 25/6/2021, Chauvin bị kết án 22 năm 6 tháng tù giam.

III. Cơ sở pháp lý và phân tích tội danh

1. Murder in the Second Degree (Giết người cấp độ hai – không chủ ý nhưng gây tử vong khi đang phạm tội nghiêm trọng)


Không cần chứng minh ý định giết người, chỉ cần chứng minh:

- Bị cáo thực hiện hành vi gây nguy hiểm nghiêm trọng cho mạng sống, Và nạn nhân chết vì hành vi đó.

→ Trong vụ này: Chauvin đè cổ trong thời gian dài, dù Floyd đã bất động → là hành vi liên tục, nguy hiểm, vượt mức cần thiết để khống chế, gây hậu quả chết người.

2. Murder in the Third Degree (Giết người cấp độ ba – hành vi liều lĩnh, không phân biệt nạn nhân cụ thể)

Tội danh ít nghiêm trọng hơn, nhưng vẫn là giết người

Áp dụng khi bị cáo biết hành vi của mình có thể gây chết người nhưng vẫn thực hiện

→ Hành vi đè cổ kéo dài bất chấp lời kêu cứu thể hiện sự liều lĩnh cực độ.

3. Manslaughter in the Second Degree (Ngộ sát do hành động nguy hiểm mà thiếu quan tâm đến mạng sống người khác)

Đây là tội danh dự phòng, áp dụng nếu tội giết người không được chứng minh.

→ Nhưng trong vụ này, các bằng chứng quá rõ ràng nên bị cáo bị kết tội cả ba.

IV. Những điểm đặc biệt của phiên tòa

1. Bồi thẩm đoàn được cách ly tuyệt đối

Do tính chất nhạy cảm, bồi thẩm đoàn được bảo vệ tối đa để đảm bảo không bị ảnh hưởng bởi truyền thông và dư luận.

2. Sử dụng video làm chứng cứ chính

Video từ người dân, camera của cảnh sát (body cam) là bằng chứng không thể chối cãi. Hình ảnh Floyd bất lực, lời cầu xin “I can’t breathe” trở thành biểu tượng của vụ án.

3. Nhiều nhân chứng là cảnh sát và chuyên gia y tế

Chính các đồng nghiệp cảnh sát của Chauvin lên tiếng xác nhận hành vi vượt giới hạn.

Các bác sĩ pháp y kết luận Floyd chết do thiếu oxy, không phải do nguyên nhân bệnh lý.

V. Bình luận và ý nghĩa pháp lý

1. Một án lệ lịch sử về bạo lực cảnh sát

Chưa từng có một cảnh sát da trắng bị kết án giết người với bản án nghiêm khắc như vậy trong vụ liên quan đến người da màu tại Mỹ. Vụ án tạo tiền lệ mạnh mẽ cho việc:

- Truy tố cảnh sát vi phạm quyền con người

- Tăng cường giám sát và trách nhiệm của cơ quan thực thi pháp luật

2. Tác động đến hệ thống pháp luật Mỹ

Vụ việc thúc đẩy nhiều bang:

- Cải cách luật cảnh sát (giới hạn hành vi đè cổ, tăng giám sát nội bộ). 

- Tăng cường gắn camera cá nhân và ghi hình khi làm nhiệm vụ. 

- Giảm quyền miễn trừ cho cảnh sát trong các vụ dùng vũ lực vượt mức. 

VI. Kinh nghiệm, bài học và góc nhìn pháp lý 

1. Quy tắc sử dụng vũ lực cần rạch ròi

Câu hỏi đặt ra: Một người thi hành công vụ có được dùng vũ lực đến đâu?

Trong cả hai hệ thống pháp luật (Việt Nam và Mỹ), nguyên tắc chung là:

- “Vũ lực chỉ được sử dụng ở mức tối thiểu cần thiết để bảo đảm an toàn, ngăn chặn hành vi nguy hiểm.”

- Chỉ cần vượt mức – dù người thi hành công vụ – cũng có thể bị xử lý hình sự.

2. Vai trò của bằng chứng trực quan

Tại Mỹ, các vụ việc nghiêm trọng thường có video, camera, nhân chứng, giúp xét xử minh bạch.

Tại Việt Nam, việc lắp đặt và lưu trữ camera tại phòng hỏi cung cần được coi trọng để phòng ngừa lạm quyền, ngăn chặn nạn bức cung, nhục hình - là điều pháp luật nghiêm cấm.

VII. Kết luận

✅ Vụ án George Floyd là bước ngoặt pháp lý và xã hội tại Mỹ, chứng minh không ai đứng trên pháp luật – kể cả người mặc sắc phục.

✅ Việc kết tội Derek Chauvin là minh chứng rằng hệ thống pháp luật – nếu được vận hành đúng – vẫn có thể bảo vệ công lý.

✅ Đây cũng là lời nhắc nhở với mọi nền tư pháp: quyền con người không phải là khẩu hiệu, mà là chuẩn mực bắt buộc phải thực thi.
....

Tại Việt Nam, năm 2014: 

Hai điều tra viên bị phạt tù vì dùng nhục hình

Năm 2013, Công an tỉnh Sóc Trăng khởi tố vụ án giết người, tiến hành điều tra đối với 7 bị can. Quá trình điều tra, hai điều tra viên Nguyễn Hoàng Q và Triệu Tuấn H đã dùng nhục hình đối với ba bị can, ép những người này khai nhận có tham gia giết nạn nhân là ông D. Sau quá trình điều tra, không có cơ sở để kết luận 3 đối tượng phạm tội giết người.

Ngày 21/5/2014, Công an tỉnh Sóc Trăng đã đình chỉ điều tra vụ án và đình chỉ đối với các bị can. Các lời khai, chứng cứ thu thập được từ việc dùng nhục hình của các điều tra viên đã bị hủy bỏ và không được sử dụng để buộc tội đối với các nghi can trong vụ án.

Sau đó, những người dùng nhục hình đã bị khởi hình sự. Điều tra viên Nguyễn Hoàng Q bị tuyên án 1,5 năm tù; Triệu Tuấn H bị tuyên 2 năm tù về tội dùng nhục hình.

.......
* Quy định tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015:

Điều 10. Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể

Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Không ai bị bắt nếu không có quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang.

Việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, việc bắt, tạm giữ, tạm giam người phải theo quy định của Bộ luật này. Nghiêm cấm tra tấn, bức cung, dùng nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe của con người.
.....

Bài liên quan:



Vũ trụ giả lập