Thứ Hai, 2 tháng 6, 2025

Xá lợi là gì?

 

Đối với Phật tử, xá lợi là linh thiêng, được xem như bảo vật (minh hoạ của Chat GPT)

Hoa Văn

Xá lợi (hay Xá lợi Phật) là một khái niệm thiêng liêng trong Phật giáo, dùng để chỉ các phần còn lại bất hoại sau khi thi thể của một vị cao tăng hoặc Phật được hoả táng, như: Xá lợi xương (xương sọ, xương tay, răng…); Xá lợi ngọc (hạt nhỏ li ti giống như ngọc trai, đá quý); Xá lợi tro cốt đặc biệt, kết tinh cứng và có màu sắc kỳ lạ.

* Ba câu chuyện linh thiêng về xá lợi
* Chiêm bái xá lợi
 
Nguồn gốc và ý nghĩa 

Sau khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập diệt (khoảng thế kỷ 5 TCN), thi thể ngài được hoả táng và xuất hiện những viên nhỏ như ngọc, không bị thiêu cháy – được gọi là xá lợi Phật.
Từ đó, trong Phật giáo truyền thống, xá lợi là biểu tượng cho sự tu hành đắc đạo, thanh tịnh, thoát khỏi luân hồi.

Phân loại xá lợi

Loại xá lợi

Miêu tả

Xá lợi Phật

Rất hiếm, được thờ tại các tháp ở Ấn Độ, Sri Lanka, Thái Lan…

Xá lợi cao tăng

Các vị tu hành đắc đạo (thiền sư, tổ sư…), sau khi hỏa táng có kết tinh xá lợi

Xá lợi răng, xương, tóc

Được xem là thánh tích, thường bảo quản trong tháp xá lợi hoặc bảo tháp tại chùa



Đặc điểm của xá lợi

Hình dạng: viên tròn nhỏ, cứng, màu trắng, vàng, hồng, lam…

Không tan trong nước, không cháy, có ánh sáng lung linh nhẹ

Thường phát hiện trong tro cốt sau hỏa táng các vị tu hành nghiêm trì giới luật, thiền định cao độ

Giá trị tâm linh và văn hóa

Xá lợi không phải là “di vật” thông thường, mà được xem là hiện thân công đức và trí tuệ của người tu hành.

Được tôn kính, đặt trong bảo tháp, chùa, để Phật tử chiêm bái, lễ lạy.

Nơi có xá lợi thường được xem là đất thiêng, trung tâm tâm linh lớn.

Lưu ý – thật và giả

Vì giá trị tâm linh lớn, nhiều nơi có xá lợi giả (làm từ nhựa, thủy tinh…), quảng cáo vì mục đích trục lợi.

Các vị chân tu không bao giờ khoe xá lợi. Xá lợi thật thường do tăng đoàn hoặc chùa lớn kiểm chứng, bảo tồn cẩn mật.

Kết luận

Xá lợi là sự kết tinh của giới – định – tuệ, là minh chứng cho một đời tu hành thanh tịnh, không vọng tưởng. Đó không phải là “vật linh thiêng” để cầu tài – mà là để kính trọng và học theo hạnh đức cao vời của người đã khuất.

....



Ba câu chuyện linh thiêng về xá lợi

1. Xá lợi của Đức Phật Thích Ca

Sau khi Đức Phật nhập Niết-bàn tại Kusinagar (Ấn Độ), thân thể ngài được hoả táng theo nghi lễ vương giả. Kỳ lạ thay, sau khi lửa tắt, trong tro cốt phát hiện nhiều viên xá lợi đủ màu: trắng, hồng, xanh, tím, phát sáng nhẹ.

Tám vương quốc lớn thời đó tranh nhau phần xá lợi. Cuối cùng, vua nước Magadha đứng ra phân chia xá lợi thành 8 phần bằng nhau, mỗi phần được xây tháp để thờ phụng.

Đến nay, xá lợi Phật Thích Ca được lưu giữ tại nhiều nước như: Sri Lanka, Thái Lan, Myanmar, Trung Quốc và một số ít ở Việt Nam (được cung nghinh từ nước ngoài về).

2. Xá lợi của Thiền sư Vạn Hạnh (thế kỷ 11)

Thiền sư Vạn Hạnh là người có công nuôi dạy Lý Công Uẩn (sau này là vua Lý Thái Tổ), khai sáng triều đại nhà Lý.

Sau khi viên tịch năm 1018 tại chùa Tiêu Sơn, tro cốt thiền sư được phát hiện có nhiều viên xá lợi sáng trong, màu ngọc.

Các đệ tử đã cất giữ xá lợi trong chùa Tiêu và lập tháp thờ. Xá lợi này từng bị thất lạc trong thời gian dài, nhưng theo truyền thuyết, một phần xá lợi hiện vẫn được bảo quản tại một tháp cổ phía sau chùa Tiêu Sơn (Bắc Ninh).

3. Xá lợi ngũ sắc của Hòa thượng Thích Quảng Đức

Năm 1963, Hoà thượng Thích Quảng Đức tự thiêu tại Sài Gòn để phản đối chế độ đàn áp Phật giáo. Sau khi hoả thiêu, trái tim ngài không cháy, trở thành biểu tượng bất diệt của từ bi và bất bạo động.

Sau đó, nhiều viên xá lợi ngũ sắc được tìm thấy trong tro tàn, đặc biệt là những viên nhỏ long lanh như pha lê, được gọi là “ngọc tâm linh”.

Hiện nay, xá lợi và trái tim bất hoại của Hoà thượng được thờ tại chùa Quán Thế Âm – Quận Phú Nhuận, TP.HCM. Nơi này đã trở thành điểm hành hương linh thiêng với hàng ngàn Phật tử đến chiêm bái mỗi năm.

Lời kết

Những câu chuyện về xá lợi vượt khỏi ranh giới mê tín, mà là minh chứng cho một đời tu hành kiên định, đạo hạnh và từ bi. Chúng nhắc nhở con người hướng thiện, sống thanh cao và buông bỏ tham – sân – si.
......



Chiêm bái xá lợi

Chiêm bái xá lợi là một hoạt động thiêng liêng trong Phật giáo, thể hiện lòng kính ngưỡng sâu sắc đối với Đức Phật, các bậc thánh tăng, và tinh thần tu hành thanh tịnh. Dưới đây là ý nghĩa và cách chiêm bái đúng pháp:

🙏 1. Xá lợi là gì trong tâm linh chiêm bái?

Là biểu hiện vật chất của công hạnh vô lượng: giới – định – tuệ, từ bi và trí tuệ viên mãn.
Không phải để cầu tài, cầu lợi, mà là đối tượng giúp người chiêm bái khởi tâm thanh tịnh, hướng thiện, phát nguyện tu hành.

🕯️ 2. Nghi thức chiêm bái xá lợi (thường thấy tại chùa)

Trước khi chiêm bái:

Ăn mặc chỉnh tề, tâm an tịnh, buông bỏ lo lắng ngoài đời

Rửa tay, súc miệng (nếu có điều kiện), chắp tay cung kính

Trong lúc chiêm bái:

Hướng tâm thành kính, không xao động

Quán niệm: “Xá lợi này là kết tinh công hạnh vô lượng, con xin nguyện học theo hạnh đức ấy”

Đọc thầm bài kệ phát nguyện (nếu có)

Ví dụ: “Ngưỡng bái xá lợi Phật / Từ bi chiếu thế gian - Tâm con nguyện học đạo / Giới – định – tuệ vững vàng”

Sau khi chiêm bái:

Có thể hồi hướng công đức, không nên khoe khoang hay coi xá lợi là “vật linh để cầu xin”.

Một số nơi có lễ “an vị xá lợi” trong tháp kính – người chiêm bái thường cúi đầu, chắp tay đi theo vòng tròn quanh bảo tháp.

🪷 3. Ý nghĩa sâu xa của chiêm bái xá lợi

Không phải để chứng kiến phép màu, mà là để tự nhắc mình sống tốt, tu tâm, bớt sân si.

Tăng trưởng niềm tin vào Tam bảo (Phật – Pháp – Tăng).

Nuôi dưỡng hạt giống giác ngộ, phát tâm bồ đề.

⚠️ 4. Lưu ý khi chiêm bái xá lợi

Nên làm

Không nên làm

Thành tâm, mặc nghiêm trang

Không quay phim, chụp ảnh quá mức

Giữ im lặng, chánh niệm

Không chen lấn, nói chuyện lớn tiếng

Cung kính như đang lễ Phật

Không coi xá lợi như “bùa linh”


Kết luận

Chiêm bái xá lợi là hành trình quay về với chính mình, soi vào công hạnh của bậc giác ngộ để thấy rõ những điều cần buông bỏ, cần học theo.

Đó không phải là sự mầu nhiệm từ bên ngoài – mà là sự tỉnh thức dần dần bên trong mỗi người.
....

Bài liên quan:

Vũ trụ giả lập