Chủ Nhật, 10 tháng 8, 2025

Tiếu ngạo giang hồ khúc


Nhậm Doanh Doanh và Lệnh Hồ Xung cùng tấu khúc Tiếu ngạo giang hồ, bản nhạc đã kết nối cơ duyên, tình yêu giữa hai người (minh hoạ của Chat GPT)

Trần Hồng Phong

(Dành cho fan kiếm hiệp Kim Dung) - “Tiếu ngạo giang hồ khúc” là một bản nhạc nổi tiếng và mang tính biểu tượng trong tiểu thuyết kiếm hiệp nổi tiếng Tiếu ngạo giang hồ của nhà văn Kim Dung. Trong truyện, bản khúc này không chỉ là giai điệu tuyệt vời khác lạ rất khó chơi, mà còn là linh hồn, biểu tượng tự do, và kết nối tình cảm sâu sắc giữa hai nhân vật chính, đôi trai tài gái sắc Lệnh Hồ Xung và Nhậm Doanh Doanh. Tiếu ngạo giang hồ còn có ý nghĩa sâu sắc hơn nữa, đó là sự quyện hoà ngạo nghễ giữa chính - tà, thiện - ác > khái niệm mà võ lâm giang hồ tự đặt ra và phân biệt. Trong Tiếu ngạo giang hồ, chúng ta thấy lằn ranh giữa chính - tà, thiện - ác thật mong manh, khó phân định. Mang danh "chính phái" chưa chắc đã thiện đức, bị gọi "tà ma" chưa chắc đã ác xấu. Không phải ngẫu nhiên mà Kim Dung lấy tên bản nhạc làm tên tác phẩm.
  • Lệnh Hồ Xung trao lại Tiếu ngạo giang hồ phổ khúc cho Nhậm Doanh Doanh 

Ý nghĩa và hoàn cảnh xuất hiện trong truyện

Xuất hiện lần đầu: Lệnh Hồ Xung tình cờ gặp hai vị cao nhân Lưu Chính Phong và Khúc Dương – một “chính”, một “tà” – cùng tấu bản khúc này, biểu trưng cho tình bạn vượt qua giáo điều, ranh giới võ lâm.

Lệnh Hồ Xung sau đó cùng Nhậm Doanh Doanh luyện và hoàn thiện bản khúc. Cả hai người – một từng là đệ tử danh môn chính phái, một là thánh cô ma giáo – cùng tìm được sự đồng điệu trong âm nhạc và tâm hồn.

Biểu tượng nghệ thuật

“Tiếu ngạo” – là tiếng cười ngạo nghễ. Không phải tiếng cười mỉa mai, mà là tiếng cười của người vượt lên danh lợi, thoát khỏi vòng xoáy thị phi giang hồ.

“Giang hồ” – là thế giới đầy tranh đoạt, sát phạt, hận thù, nhưng cũng là nơi của tình nghĩa, hào khí.

Khi tấu khúc “Tiếu ngạo giang hồ”, nhân vật như rũ bỏ mọi ràng buộc, lặng lẽ bước ra khỏi cuộc chiến tranh giành ngôi vị, mà trở về với tự do, tình yêu, nghệ thuật và sự bình thản.

....

Lưu Chính Phong, Khúc Dương cùng sáng tác Tiếu ngạo giang hồ
Lệnh Hồ Xung trao phổ khúc cho Nhậm Doanh Doanh

Lưu Chính Phong là đệ tử xuất sắc của phái Hành Sơn, giữ chức Phó chưởng môn, nổi tiếng về cả võ công lẫn âm nhạc, đặc biệt là tài thổi tiêu (sáo). Ông là người có tâm hồn phóng khoáng, yêu cái đẹp, đặc biệt mê âm luật. Trong một lần giao lưu âm nhạc, ông gặp Khúc Dương, một cao thủ đánh thất huyền cầm – một trưởng lão của Nhật Nguyệt thần giáo, vốn được xem là tà giáo đối lập với các môn phái chính đạo. Từ sự đồng điệu trong âm nhạc, họ dần trở thành tri kỷ.

Cả hai cùng sáng tác và luyện khúc Tiếu ngạo giang hồ, một bản nhạc độc đáo vừa có sự ung dung tiêu dao của chính đạo, vừa mang chất phóng túng của tà môn. Điểm đặc biệt đây là khúc hoà thanh giữa sáo và đàn huyền cầm. Họ xem nhau như anh em, vượt lên trên giới hạn chính-tà mà võ lâm đặt ra.

Tuy nhiên, tình bạn này không thể tồn tại lâu dài trong thế giới giang hồ đầy thiên kiến. Trong đại hội tụ họp các môn phái chính đạo, khi Lưu Chính Phong tổ chức lễ rửa tay gác kiếm để quy ẩn, các phái chính đạo kéo đến ngăn cản, cho rằng ông có âm mưu phản bội vì giao du với người của ma giáo.

Lưu Chính Phong không thể biện minh được. Ngay cả sư huynh đồng môn cũng quay lưng, khăng khăng yêu cầu ông giết Khúc Dương để chứng minh mình trung thành với chính đạo. Trong khi đó, Khúc Dương bị nội thương trầm trọng, phải trốn trong một hang đá nhỏ để dưỡng thương.

Đỉnh điểm là khi Lưu Chính Phong dẫn Khúc Dương cùng chạy trốn, bị người của các phái chính đạo truy sát. Trước khi chết, họ đã trao lại phổ khúc Tiếu ngạo giang hồ cho Lệnh Hồ Xung, người chứng kiến toàn bộ sự việc với lời nhắn gửi thiết tha là hãy tìm giao lại bản nhạc này cho người xứng đáng, để Tiếu ngạo giang hồ còn mãi với hậu thế.

Khúc nhạc này trở thành biểu tượng cho tinh thần tự do, vượt lên định kiến, và cũng là thông điệp Kim Dung gửi gắm về một giang hồ lý tưởng: vượt qua chính tà, chỉ cần lòng người lương thiện.

Lệnh Hồ Xung sau đó đã trao khúc phổ Tiếu ngạo giang hồ cho cô cô Nhậm Doanh Doanh, người đã lần lượt tấu lại khúc nhạc này bằng đàn rồi tới sáo. Khi đó, Lệnh Hồ Xung hoàn toàn không thấy mặt và không biết Nhậm Doanh Doanh là một cô gái chỉ mới 18 tuổi và xinh đẹp tựa tiên nữ. Cũng chính từ cơ duyện này, mà giữa hai người nảy sinh tình cảm, tình yêu của họ trở thành một trong những mối tình đẹp nhất trên chốn võ lâm giang hồ, làm xao xuyến triệu con tim.

....

Dưới đây là hai đoạn trích từ tác phẩm Tiếu ngạo giang hồ, hai lần Lệnh Hồ Xung được nghe tấu khúc nhạc Tiếu ngạo giang hồ: 

- Lần 1 là khi Lưu Chính Phong cùng chơi với Khúc Dương; 
- Lần 2 là khi cô cô Nhậm Doanh Doanh chơi thử bằng đàn thất huyền cầm, rồi sau đó là bằng tiêu. 
- Và đoạn cuối nói về Lệnh Hồ Xung trao Tiếu ngạo giang hồ phổ khúc cho Nhậm Doanh Doanh.
.....

Song kiếm hợp bích: Lưu Chính Phong - Khúc Dương cầm tiêu hợp tấu

Chú thích: Lúc này Lệnh Hồ Xung và Nghị Lâm đang dưỡng thương trong hang đá giữa núi rừng hoang vắng, thì bỗng nghe...


(Minh hoạ của Chat GPT)

Bất thình lình mấy tiếng tình tang từ đằng xa vọng lại dường như có tiếng người gảy đàn.

Tiếng đàn nghe rất thanh nhã. Lát sau lại có tiếng sáo nhu hòa nổi lên họa với tiếng đàn. Nghe rõ là tiếng đàn "thất huyền cầm" âm diệu hòa bình trung chính, dóng đôi với tiếng tiêu thanh cao u nhã làm rung động lòng người. Tiếng đàn tiếng tiêu lại tựa hồ một bên vấn một bên đáp dần dần đi gần tới.

Tiếng đàn dần dần lên cao vòi vọi còn tiếng tiêu lại từ từ trầm xuống nhưng không dứt, tựa hồ như tiếng gió thoảng qua mà liên miên bất tuyệt khiến người nghe không khỏi bâng khuâng trong dạ.

Từ sau tảng đá núi ba bóng người xuất hiện. Lúc này vừng trăng bị núi che khuất, chỉ thấy hình ảnh lờ mờ chứ không rõ rệt. Trong ba người này thì hai cao một thấp. Hai người cao là đàn ông còn người thấp là đàn bà. Hai người đàn ông ngồi tựa vách núi, một người gảy đàn, một người thổi tiêu. Người đàn bà đứng bên người gảy đàn.

Lệnh Hồ Xung thụt đầu vào sau vách đá không dám thò ra nhìn nữa, sợ bị ba người kia phát giác. Nhưng gã nghe đàn sáo du dương có vẻ rất hài hòa thì bụng bảo dạ:

- Bên làn thác nước chảy ồ ồ, thế mà tiếng đàn, tiếng sáo du dương kia vẫn nghe rõ, dường như nội công hai người này không phải hạng tầm thường.

Tiếng đàn đột nhiên thét lên choang choảng ra chiều sát phạt. Một hai tiếng đàn tưởng như chọc vào màng tai khiến người nghe phải kinh tâm động phách, còn tiếng tiêu vẫn dịu dàng uyển chuyển. Một lát sau, tiắng đàn trở lại ôn hòa khi lên bổng khi xuống trầm. Đột nhiên tiếng đàn tiếng tiêu biến đổi thình lình, tựa hồ bảy tám cây đàn cùng bảy tám ống tiêu tấu lên một lúc. Người gảy đàn và người thổi tiêu đã đến chỗ thần diệu ghê hồn. Một thành hai, hai thành bốn, bốn thành tám. Trong một nhạc khí mà phát ra nhiều âm thanh khác nhau.

Tiếng đàn tiếng tiêu tuy phức tạp nhưng thanh điệu lên bổng xuống trầm rất lọt tai.

Lệnh Hồ Xung lắng tai nghe đến nỗi mạch máu căng thẳng. Gã không nhịn được phải đứng lên. Sau một lúc nữa, tiếng đàn tiếng tiêu lại biến đổi thanh điệu. Cây "thất huyền cầm" chỉ dạo tình tang để giữ nhịp, có điều mỗi lúc một lên cao vòi vọi.

Lệnh Hồ Xung cảm thấy trong lòng chua xót. Gã ngoảnh đầu nhìn Nghi Lâm thì thấy nàng giọt châu tầm tã.

Đột nhiên cung đàn rít lên một tiếng cấp bách. Dây đàn đứt mấy sợi rồi tiếng đàn ngừng bặt. Tiếng tiêu cũng chấm dứt. Bốn bề trở nên yên lặng như tờ. Trên trời vầng trăng tỏ lên cao chiếu bóng những cây rừng chi chít trên mặt đất.

(….)

Khúc Dương đưa mắt nhìn Lệnh Hồ Xung nói:

- Ta cùng Lưu hiền đệ say mê âm luật, mất công mấy năm trời mới sáng chế ra được khúc "Tiếu Ngạo giang hồ" mà ta tin là một khúc nhạc kỳ diệu cổ kim chưa từng có. Từ đây về sau hàng ngàn năm nữa, dù trên đời này lại nẩy Khúc Dương khác nhưng khó lòng có Lưu Chính Phong. Hay là có những nhân vật như Lưu Chính Phong song không thể đồng thời có cả hai được. Khúc nhạc kỳ tuyệt này khiến cho ta cùng Lưu hiền đệ dưới suối vàng không khỏi ngậm ngùi.

Lão nói tới đây, lấy trong bọc ra một cuốn sách mỏng rồi nói tiếp:

- Đây là cầm phổ khúc: "Tiếu Ngạo giang hồ", Lưu hiền đệ còn có bản tiêu phổ về khúc này. Ta xin tiểu huynh đệ nghĩ tình hai ta tốn bao nhiêu tâm huyết mà đem cầm phổ cùng tiêu phổ đi khắp thế gian ráng tìm cho được truyền nhân.

Lưu Chính Phong cũng lấy trong bọc ra một cuốn sách, cười nói:

- Nếu khúc "Tiếu Ngạo giang hồ" này mà còn lưu truyền được ở đời thì ta cùng Khúc đại ca có chết cũng nhắm mắt.

Lệnh Hồ Xung vốn đã ít hiểu biết về văn tự mà cầm phổ "Thất huyền cầm" lại toàn là những chữ quái dị, văn lý rất uyên thâm huyền diệu, gã chưa từng đọc bao giờ. Gã đành đút ngay sách vào bọc.
….

Nhậm Doanh Doanh trổ tài cầm, tiêu

Chú thích: Bối cảnh: Lúc này nhóm người thuộc Vương gia không tin cuốn sách nhỏ trong người Lệnh Hồ Xung là nhạc khúc mà cho rằng đó là pho Tịch tà kiếm pháp. Do vậy đã tìm đến gặp Lục Trúc ông là một ông lão có tài chơi đàn để thẩm định. Tình cờ có "cô cô" của Lục Trúc ông cũng ở đó. Người mà Lệnh Hồ Xung nghĩ rằng đó là một “bà già” là vì thấy Lục Trúc ông đã trên 70 tuổi mà gọi là “cô cô”. Thực ra đó là cô gái vô cùng xinh đẹp Nhậm Doanh Doanh, nàng chỉ 17, 18 tuổi.
….

Lục Trúc ông hỏi:

- Xin cô cô thử xem bộ cầm phổ này có chỗ rất cổ quái.

Người đàn bà kia "ừ" một tiếng rồi dạo đàn. Bỗng bà dừng lại dường như để đổi sợi dây bị đứt. Tiếp theo là tiếng dạo đàn so dây rồi tấu lên khúc điệu.

Ban đầu cũng giống như Lục Trúc ông. Càng về sau tiếng đàn càng lên bổng. Có điều bà tấu đến chỗ nguy hiểm vẫn đi dễ dàng chẳng phí chút hơi sức nào mà đàn vẫn chuyển lên cao vút.

Lệnh Hồ Xung mừng như người phát điên, phảng phất nhớ lại cảnh tượng Lưu Chính Phong gảy đàn đêm trước. Khúc đàn nầy lúc thì khảng khái khích ngang, có lúc lại ôn nhu thuần hậu. Lệnh Hồ Xung tuy không hiểu nhạc lý, song hắn cũng cảm thấy khúc đàn đó do bà già này tấu so với Lưu Chính Phong bữa trước khúc điệu tuy giống nhau mà thanh thú khác biệt. Bà tấu khúc đàn hòa bình trung chính khiến người nghe chỉ biết được cái hay về âm nhạc chứ không làm cho bầu máu nóng sủi lên vì phấn khởi.

Bà ta tấu hồi lâu, cầm điệu dần dần thong thả lại. Tiếng nhạc dường như đi xa mãi mãi, chẳng khác người tấu đàn dời xa mấy chục trượng rồi đến mấy dặm trường. Sau cùng tiếng đàn nhỏ li ti không nghe thấy nữa. Khúc đàn chưa tấu hết mà là đi xa quá nghe không rõ.

Vương Nguyên Bá, Nhạc Bất Quần đều hoàn toàn không hiểu âm nhạc, nhưng tâm thần cũng chuyển theo cầm vận rồi bất giác tâm hồn chìm đắm vào điệu nhạc tựa hồ mình bị tiếng đàn đưa đi xa lắc xa lơ.

Lúc tiếng đàn vừa ngừng lại, một hai tiếng tiêu rất nhỏ lẩn vào tiếng đàn. Tiếng tiêu quanh co uyển chuyển dần dần lại gần tựa hồ như bướm vờn hoa khiến người nghe cũng được khoái tai vui mắt. Mấy người thanh niên là Vương Gia Thuần, Vương Gia Câu, Nhạc Linh San không nhịn được cũng giơ chân múa tay.

Tiếng tiêu chợt bổng chợt trầm, lúc nhẹ nhàng lúc vang dội. Khi thanh điệu đến chỗ cực trầm mà vẫn nghe rõ ràng không hỗn loạn chút nào.

Tiếng tiêu uyển chuyển hồi lâu rồi đột nhiên rạo rực như trăm hoa đua nở muôn bông ngàn tía. Sau tiếng tiêu lại giống như tiếng chim hót líu lo một xướng một họa. Chỉ một cây tiêu mà thổi ra biết bao nhiêu âm thanh khác biệt. Lâu dần đi vào chỗ bách điểu chia ly, trăm hoa tàn tạ. Sau nữa đến cảnh xuân tàn hoa rụng mưa gió hẳt hư thê lương khôn tả. Sau cùng là cảnh gió mây gào thét tuyết rụng tơi bời, vũ trụ tĩnh mịch. Tiếng tiêu dứt ở chỗ đó.

Tiếng tiêu dừng lại hồi lâu mọi người mới như người trong mộng tan giấc. Không ai tin được bảy sợi dây đàn, một cái ống trúc mà tấu ra những khúc nhạc vô cùng phức tạp đến thế!

Nhạc phu nhân buông tiếng thở dài, trong lòng thán phục. Bà hỏi:

- Đáng phục đáng phục! Xung nhi! Khúc đó là khúc gì vậy?

Lệnh Hồ Xung đáp:

- Khúc đó kêu bằng "Tiếu Ngạo giang hồ". Bà lão kia thật là thần kỳ tinh thâm cả tiêu lẫn đàn, khó có người bì kịp.

Nhạc phu nhân nói:

- Khúc nhạc này dĩ nhiên tuyệt vời rồi, mà chắc chỉ mình bà lão đây mới tấu được, ngoài ra không còn ai nữa. Chắc ngươi cũng mới nghe lần đầu?

Lệnh Hồ Xung đáp:

- Không phải thế! Ngày trước đệ tử đã được nghe rồi và lần đó so với bữa này còn thích thú hơn.

Nhạc phu nhân nói:

- Có lý nào thế được? Chẳng lẽ trên đời có người gẩy đàn thổi tiêu cao minh hơn vị lão bà này?

Lệnh Hồ Xung đáp:

- Sự thực thì đệ tử cũng không rõ có cao minh hơn lão bà này không. Hôm đó đệ tử nghe hai người hợp tấu một người thổi tiêu và đã tấu khúc "Tiếu Ngạo giang hồ"...

Gã chưa dứt lời thì trong bụi trúc lại vang lên ba tiếng tình tang. Rồi thanh âm bà già nói rất khẽ chỉ nghe mang máng.

- Cầm tiêu hợp tấu! Trên đời này đi đâu kiếm được người đó.
….

Lệnh Hồ Xung trao lại Tiếu ngạo giang hồ phổ khúc cho Nhậm Doanh Doanh

Lệnh Hồ Xung tay cầm cuốn khúc phổ nhớ lại đêm trước Lưu Chính Phong cùng Khúc Dương hợp tấu tiêu cầm. Hai người gặp được tri âm sáng chế ra khúc phổ thần diệu này. Lão bà trong bụi trúc tuy biết gẩy đàn thổi tiêu tuyệt diệu, nhưng đáng tiếc ở chỗ bà tấu một mình rời rạc từng khúc. Lục Trúc ông cũng không hợp tấu cùng bà được. E rằng khúc "Tiếu Ngạo giang hồ" từ đây bặt tiếng không còn được nghe lần thứ hai nữa.

Sau hắn lại nghĩ:

- Lưu Chính Phong sư thúc là một cao thủ chính phái, Khúc Dương lại là trưởng lão Ma giáo. Hai người một chính một tà, thế như nước lửa nhưng về âm vận, tâm ý cảm thông mà kết nghĩa tri giao mới sáng chế ra khúc"Tiếu Ngạo giang hồ" tuyệt luân này. Lúc hai vị nắm tay nhau mà chết hiển nhiên trong lòng không còn điều chi hối tiếc. Hai vị thật may mắn hơn ta nhiều. Ta đây tấm thân trơ trọi trên cõi đời, đã bị sư phụ hoài nghi, sư muội ruồng bỏ. Còn một gã sư đệ rất thương yêu thì bị chết vì chính tay ta.

Hắn nghĩ đến Lục Đại Hữu bị thảm tử, trong lòng rào rạt, nước mắt nhỏ giọt rớt vào khúc phổ.

Rồi hắn khóc nức nở.

(...)

Lục Trúc ông hỏi:

- Tiểu hữu ơi không hiểu khúc phổ đó tiểu hữu lấy được ở đâu? Có thể nói cho lão phu nghe được chăng?

Lệnh Hồ Xung ngẩn người ra, bụng bảo dạ:

- Lai lịch khúc phổ này có nhiều chỗ bí ẩn. Đến sư phụ sư nương mình còn không dám trình bày. Nhưng ngày đó Lưu Chính Phong cùng Khúc Dương giao khúc phổ cho mình là có dụng ý truyền lại đời sau để khỏi bị tiêu diệt. Cô cô Lục Trúc ông đây là người hiểu âm luật tấu được đến chỗ thần diệu. Tuy hai người đây tuổi già, nhưng ngoài ra ở trên đời này đi đâu kiếm được người thứ ba để trao khúc phổ? Dù còn có người khác tinh thông âm luật mà mình chẳng sống bao lâu nửa, chưa chắc đã có cơ duyên hội ngộ.

Hắn trầm ngâm một lúc rồi đáp:

- Hai vị tiền bối viết khúc phổ này một vị tinh nghề gảy đàn, còn một vị chuyên thổi tiêu. Hai người kết bạn tri giao cùng nhau hợp soạn. Đáng tiếc hai vị đó gặp đại nạn qua đời cùng một lúc. Khi lâm tử, hai vị giao khúc phổ này cho đệ tử để kiếm truyền nhân đặng giữ nó khỏi mai một...

Hắn vừa nói tới đây dừng lại một chút rồi tiếp:

- Vừa rồi đệ tử được nghe vị cô cô của tiền bối đây thổi tiêu tuyệt diệu thì mừng thầm cho khúc phổ đã gặp được chủ. Xin tiền bối thu lấy bản nhạc này để dâng cho bà bà. Như vậy đệ tử đã hoàn thành xong lời ủy thác và rất lấy làm mãn nguyện.

Hắn nói xong hai tay cung kính dâng khúc phổ lên.

Lục Trúc ông không tiện tay đón lấy liền đáp:

- Để lão phu xin chỉ thị của cô cô xem người có chịu thu không đã.

Bỗng nghe thanh âm bà già từ căn nhà mé tả vọng ra:

- Lệnh Hồ tiên sinh đã có nghĩa khí khảng khái tặng điệu khúc mà chúng ta lại từ chối là bất cung. Nhận lấy cũng hổ thẹn, Không hiểu đại danh hai vị tiền bối soạn ra khúc này là ai? Tiên sinh có thể cho lão thân biết được không?

Lệnh Hồ Xung đáp:

- Tiền bối có lòng hỏi tới, vãn bối dĩ nhiên phải bẩm trạch. Một vị là Lưu Chính Phong sư thúc, còn vị nữa là Khúc Dương trưởng lão.

Bà già kia ồ lên một tiếng ra chiều kinh dị nói:

- Té ra là hai người đó!

Lệnh Hồ Xung hỏi lại:

- Tiền bối có quen hai vị đó ư?

Bà già trầm ngâm rồi nói:

- Lưu Chính Phong là tay cao thủ phái Hành Sơn, Khúc Dương là trưởng lão Ma giáo. Hai bên có mối thù truyền đời sao lại cùng nhau hợp soạn khúc này được thật là khó hiểu.

Lệnh Hồ Xung tuy chưa thấy mặt bà già nhưng đã nghe tiếng đàn tiếng tiêu cũng biết bà là nột cao nhân tiền bối thanh nhã hiền hòa, chẳng khi nào lừa gạt ai để mang tiếng. Hắn nghe bà già đề cập đến Lưu, Khúc thì hiển nhiên là người võ lâm đồng đạo, hắn liền đem gốc ngọn từ vụ Lưu Chính Phong rửa tay gác kiếm. Tả minh chủ phái Tung Sơn đưa cờ lệnh ngăn trở, đến những vụ Lưu, Khúc hai người hợp tấu ngoài bãi hoang, Đại Tung dương thủ Phí Bân bị giết, rồi hai người lúc lâm tử ủy thác cho hắn tìm tri âm để truyền lại khúc phổ kể hết một lượt.
….

Bài liên quan:












Vũ trụ giả lập